Bệnh tim bẩm sinh (BTBS) là một nhóm các dị tật tim mà em bé mắc phải từ khi còn trong bụng mẹ. Đây là một trong những dị tật bẩm sinh phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 1% số trẻ sơ sinh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra BTBS rất phức tạp và thường là do sự kết hợp của nhiều yếu tố, bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Một số BTBS có thể do di truyền từ cha mẹ sang con.
- Yếu tố môi trường: Mẹ bầu tiếp xúc với các chất độc hại, virus (đặc biệt là rubella trong 3 tháng đầu thai kỳ), hoặc mắc một số bệnh (như tiểu đường) trong quá trình mang thai có thể làm tăng nguy cơ BTBS ở con.
- Yếu tố chưa rõ: Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây ra BTBS vẫn chưa được xác định rõ ràng.
Các loại bệnh tim bẩm sinh
Có rất nhiều loại BTBS khác nhau, được phân loại dựa trên vị trí và loại dị tật. Một số loại BTBS phổ biến bao gồm:
- Thông liên thất (VSD): Lỗ thông giữa hai tâm thất của tim.
- Thông liên nhĩ (ASD): Lỗ thông giữa hai tâm nhĩ của tim.
- Còn ống động mạch (PDA): Ống động mạch không đóng lại sau khi sinh.
- Tứ chứng Fallot: Một phức hợp các dị tật tim bao gồm thông liên thất, hẹp van động mạch phổi, động mạch chủ “cưỡi ngựa” trên vách liên thất, và phì đại tâm thất phải.
- Chuyển vị đại động mạch (TGA): Hai động mạch chính của tim (động mạch chủ và động mạch phổi) bị hoán vị cho nhau.
Triệu chứng
Triệu chứng của BTBS có thể khác nhau tùy thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của dị tật. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:
- Tím tái: Da, môi, và móng tay có màu xanh tím, đặc biệt khi trẻ khóc hoặc hoạt động.
- Khó thở: Thở nhanh, thở gấp, thở khò khè, hoặc thở gắng sức.
- Bú kém: Trẻ bú chậm, bú ít, hoặc bỏ bú.
- Chậm tăng cân: Trẻ không tăng cân hoặc tăng cân chậm.
- Mệt mỏi: Trẻ dễ bị mệt mỏi, đặc biệt khi hoạt động.
- Đổ mồ hôi nhiều: Trẻ đổ mồ hôi nhiều, đặc biệt ở đầu và ngực.
Chẩn đoán
BTBS thường được chẩn đoán bằng các phương pháp sau:
- Khám lâm sàng: Bác sĩ nghe tim phổi, bắt mạch, và quan sát các triệu chứng của trẻ.
- Siêu âm tim: Sử dụng sóng siêu âm để tạo hình ảnh về cấu trúc và chức năng của tim.
- Điện tâm đồ (ECG): Ghi lại hoạt động điện của tim.
- Chụp X-quang ngực: Chụp hình ảnh tim và phổi.
- Thông tim: Đưa ống thông nhỏ vào tim để đo áp lực và lưu lượng máu.
Điều trị
Phương pháp điều trị BTBS phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của dị tật. Một số phương pháp điều trị bao gồm:
- Theo dõi: Đối với các dị tật nhỏ, không gây ra triệu chứng, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi định kỳ.
- Thuốc: Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng hoặc hỗ trợ chức năng tim.
- Can thiệp qua da: Sử dụng ống thông nhỏ để sửa chữa một số dị tật tim mà không cần phẫu thuật.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật tim hở để sửa chữa các dị tật phức tạp.
Tiên lượng
Tiên lượng của BTBS phụ thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của dị tật, cũng như phương pháp điều trị. Nhiều trẻ bị BTBS có thể sống khỏe mạnh và có tuổi thọ bình thường nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa
Hiện nay, không có cách nào để ngăn ngừa hoàn toàn BTBS. Tuy nhiên, mẹ bầu có thể giảm nguy cơ BTBS cho con bằng cách:
- Khám thai đầy đủ: Khám thai định kỳ để phát hiện sớm các bất thường của thai nhi.
- Tiêm phòng rubella: Tiêm phòng rubella trước khi mang thai hoặc trong 3 tháng đầu thai kỳ.
- Kiểm soát bệnh mãn tính: Nếu mẹ bầu mắc các bệnh mãn tính (như tiểu đường), cần kiểm soát tốt bệnh trước và trong khi mang thai.
- Tránh các chất độc hại: Tránh tiếp xúc với các chất độc hại (như thuốc lá, rượu bia, hóa chất) trong quá trình mang thai.
Lời khuyên
Nếu bạn nghi ngờ con mình có thể mắc BTBS, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa tim mạch để được chẩn đoán và tư vấn kịp thời. Việc phát hiện và điều trị sớm BTBS là rất quan trọng để cải thiện tiên lượng cho trẻ.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh tim bẩm sinh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn.
